ANA ARI ÜRETME YÖNTEMLERİ:
Bir arı kolonisinin
verimi, kovandaki işçi arılarının çokluğuna, işçi arıların varlığında
doğrudan doğruya ana arının kapasitesine bağlıdır. Kısacası kovan demek,
ana arı demektir.
Arı ailesinin anası
herhangi nedenden dolayı telef olduğu zaman, o kovan kısa zamanda söner
gider. Ananın ihtiyar, sakat veya hasta olması da kovanı olumsuz etkiler.
Ana arının yokluğu,
kovan tarafından fark edilir fark edilmez arı ailesine bir miskinlik çöker.
Usta bir arıcı,
kovanın anasız kaldığını dışarıdan, uçuş deliğine bakarak anlayabilir.
Zira, işçi arıların artık kovana çiçek tozu taşımadıkları, fakat önemli
bir şeyi kaybetmişler gibi şaşkın şaşkın birer ikişer girip çıktıkları
görülür.
Gerek arı ırklarının
ıslahı, gerekse anaya ihtiyaç duyan arı aileleri için gerekli anaları
çeşitli yöntemler kullanarak üretebiliriz.
Birinci Yöntem:
İlkbaharda bir kovanın
öksüz kaldığı anlaşılırsa, nitelikleri iyi olan bir kovandan henüz larva
haline gelmemiş taze yumurtaları olan bir çerçeve alınır. Çerçevenin
üzerindeki arılar hafifçe süpürülür. Bu çerçeve soğuğa ve rüzgara maruz
kalmadan yetim kovana götürülür. Çerçeve dikkatlice arıların en yoğun
olduğu yere kovan ortasına yavaşça konur. Çerçevenin üzerine kalemle
verildiği tarih yazılır. Verilen yumurtalı çerçeve ile onun her iki
yanındaki çerçeveler arasında normalden birkaç milim daha fazla açıklık
bırakılır. Kovanın beslenmesine ve sıcaklığına dikkat edilir.
3-5 gün sonra kovana
bakıldığı zaman işçi arılar tarafından ana çerçevesindeki yumurtalı
hücrelerin bir kısmının ana memeleri haline getirildiği görülür.
16 gün sonra yapılacak
muayenede genç bir ananın ürkek ürkek çerçeveler üzerinde dolaştığı görülür.
Öksüz bir kovana en pratik ana verme yöntemi budur.
Bu yöntemin en kötü
yanı, arı ailesinin ortalama 20 gün çoğalma faaliyetinden geri kalmasıdır.
Ayrıca bu işlem erkek arıların ortaya çıktığı zamandan daha önce de
yapılamaz. Ana çıktığında daha erkek arılar ortada yoksa genç ana
çiftleşmek imkanını bulamaz.
İkinci Yöntem:
Ana, ancak oğul
mevsimine doğru elde edilebilir. Bu da, oğula meyleden kovanlardan üzeri
kapatılmış ana memeli çerçeveleri alarak aynı şekilde diğer anasız kovana
vermek suretiyle yapılır. Bu usul, kuşkusuz daha pratik ve kolaydır. Fakat
bu yönteme göre arı ailesini oğula bırakmak gerekir ki; modern arıcılıkta
buna izin verilmez.
Üçüncü Yöntem:
En problemsiz ve
uygulaması verimli olan yöntem elde doğrudan yedek ana arı bulundurmaktır.
Bunun için elde ruşet kovan denilen küçük kovanlar olması gerekir. Ama bu
kovanlarda arı kolonisini uzun süre tutmak, hele hele arıyı kışlatmak
zordur.
Bunun için normal bir
kovan ya da ballık alınarak bölme tahtasıyla üçe ya da dörde bölünür.
Bölme tahtalarının ortası açık bırakılarak buralara sinek teli çekilir. Bu
sayede hem arı kolonileri kışın birbirlerinin ısılarından yararlanırlar
hem de kokuları aynı olacağı için birleştirildiklerinde kavga etmezler.
Her bölüm için kovanın
başka yüzüne bir uçma deliği açılır. Bölmelere güçlü kovanlardan alınan
üzerinde larva haline gelmemiş taze yumurtası bulunan çerçeveler
arılarıyla birlikte konur. Her bölme ayrı koloni şeklinde çalışacağı için
kendilerine ana arı yaparlar. Böylece üç veya dört analı tek bir kovan
elde edilmiş olur.
Bu kovanın
beslenmesine ve sıcaklığına dikkat edilerek kışa sokulur. Ertesi
ilkbaharda ana arı ihtiyacı olan kovanlara eldeki yedek analardan alınarak
verilir. Anası alınan bölüm ya diğer bölümle birleştirilir ya da yeni ana
yapması sağlanır.
Dördüncü
Yöntem:
Bu yöntem, bir çerçeve
üzerine birçok ana memeleri yaptırıp; analı memeleri ihtiyacı olan
kovanlara aşılamaktan ibarettir.
Dört parça hazır petek
el biçimi ve genişliğinde kesilerek birer parmak aralıklı olarak dilim
dilim, bir çerçevenin üst çıtasına erimiş mum akıtılarak bağlanır.
Bu çerçeve, genç analı
güçlü bir kovanın ortasına, yumurta konulmuş iki çerçevenin ortasına
bırakılır. Birkaç gün içinde işçi arılar bu dilimleri birbirine
kavuşturup, hazır petekleri ana arının yumurta koyacağı hale sokarlar. Ana
arı kabartılmış gözlere hemen yumurtlar.
Yumurtalı çerçeveler
kovandan geri alınır. Bu işi yaparken, çerçeveyi silkeleyip de yumurtaları
telef etmemeli, sadece üzerindeki arılar yavaşça süpürülmelidir.
Şayet gömeçlerin alt
kısmında yumurta konmamış gözler varsa; taze yumurtalar kenara gelecek
şekilde, keskin bir bıçak ısıtılarak boş kısımlar kesilmelidir.
Bu çerçeve dikkatli
bir şekilde, anası alınmış bir kovanın ortasına konur. Anasız kalan kovan
verdiğimiz bu çerçeveyi uygun bularak derhal birçok hücreleri ana memesi
olarak beslemeye başlar. 9-10 gün sonra,
mühürlenmiş ana memelerini oluşturan bu çerçeveden istediğimiz bir memeyi
etrafında 1-2 cm peteği ile birlikte keserek anasır bir kovanın uygun
göreceğimiz bir çerçevesine monte edebiliriz. Montaj işi biraz dikkat
ister. Ana memesinin çerçevedeki duruşu nasıl idiyse, öyle konur. İki gün
sonra ana memesi verdiğimiz kovanı gözden geçirdiğimizde meme sağlam ise,
aşımız tutmuş demektir. Üç gün kadar sonra da genç ana, yüksüğün başını
delerek çıkmış olur. Ya da arılar, verdiğimiz yüksüğün yanını
deliverirler. O zaman yeniden ana memesi aşılamalıyız.
|