|
KURŞUN
ZEHİRLENMESİ (PLUMBİSM)
Hayvanların aşırı
miktarda kurşunlu
bileşikleri
yalamaları veya
yemeleriyle ortaya
çıkan perakut ve
akut seyirli,
çoğunlukla öldürücü
intoksikasyon
olaylarına
plumbism adı
verilir.
Etiyoloji:
-
Sığırlar
kurşunlu
bileşikleri
iştahla
yaladıkları için
bu hayvanlarda
kurşun
zehirlenmelerine
oldukça sık
rastlanır.
-
Zehirlenme en
çok kurşunla
boyanan
direklerin
bulunduğu
yerlerde otlayan
hayvanlarda
görülür.
-
Bakır kapların
kalaylanması
sırasında
yemlere kurşun
karışması.
-
Kullanılmış
akülerin ortaya
atılması.
-
Cam macunun
yemlere
karışması gibi
durumlarda.
-
Kurşun cevheri
bulunan
meralarda
yetişen kurşun
kokulu otlar,
kurşun
fabrikalarının
çevresindeki
bölgelere
yayılan kurşun
buharı da
zehirlenmelere
neden olur.
-
Zehirlenmeye
neden olan iki
çeşit kurşun
bileşiği vardır.
Bunlar; kırmızı
kurşun ve beyaz
kurşundur.
Patogenez:
Vücuda gerek
solunum, gerekse
sindirim yoluyla
giren kurşun,
akciğerlerden veya
barsaklardan rezorbe
edilir. Emilmeyen
kısımlar dışkı ile
dışarı atılır.
Rezorbe olan
kurşunun bir kısmı
safra, dışkı, idrar
ve sütle dışarı
atılmaktadır.
Akut zehirlenmelerde
kurşun, karaciğer ve
böbreklerde depo
edildiği halde,
kronik
zehirlenmelerde daha
çok kemik ve
eklemlerde
depolanmaktadır.
Vücutta depo edilen
kurşun; ruhsal,
motorik ve
vazomotorik beyin
merkezlerini
etkilemekte,
sindirim sisteminde
ise yalnızca lokal
irkiltilere neden
olmaktadır.
Danalar için latel
doz 200 – 400 mg /
kg olarak
saptanmasına karşın,
sığırlarda 10 – 100
gr kurşun şekeri
olarak
belirlenmiştir.
Köpeklerde latel doz
200 – 350 mg /
kg’dır. Kronik
zehirlenmelerde
toksik doz 6 – 7 mg
/ kg miktarındadır.
Semptomlar:
Kurşun zehirlenmesi
akut, subakut ve
kronik özelliktedir.
- Akut olaylarda:
-
Zehir alımından 1 – 3 gün sonra hayvanlarda klinik
bulgular belirginleşir.
-
Sancı
-
Konstipasyon
-
İshal
-
Timpani
-
İlerlemiş olgularda;
-
Yürürken sendeleme
-
Kaslarda titreme
-
Görme bozukluğu
-
Nistagmus
-
Midriyasis
-
Hiperestezi
-
Piskomotorik uyarılar ortaya çıkar
-
Saldırgan görünüştedir.
-
Yere düşme tonik ve klonik kramplar ve opistotonus
semptomlar gösterirler.
-
Beden ısısı başlangıçta normal olduğu halde kramplar
başladıktan sonra beden ısısı, nabız ve solunum
frekansları artar.
-
Hastalar su ve sulu gıdaları aldıkları halde, ot ve
diğer yemleri çiğneyemez ve yutamazlar.
-
Diş gıcırdatma.
-
Salivasyon
- Subakut olaylarda:
-
Santral sistem bozuklukları şekillenir.
-
Pupillar ve korneal refleks kaybolmuştur.
-
Körlük
-
Ataksi ve dönme hareketleri vardır.
-
Su
içemezler ( su içme isteğine karşın )
- Kronik olaylarda:
-
Kurşunla çalışan fabrika artıklarının sulara karıştığı
durumlarda, böyle suların devamlı olarak içilmesiyle
meydana gelir.
-
Hayvanlar normal beslendikleri halde sürekli zayıflama
gösterirler.
-
Derinin koyu siyah renkli kıl örtüsünün gri – kahve
renge dönüştüğü görülür.
-
Hafif bir hipoplastik anemi tablosu görülür.
-
Süt verimi azalır.
-
Ölüm subakut olaylarda 3 – 5 gün içinde meydana gelir.
Otopsi:
Ölen hayvanların
otopsisinde, ağızda
ve dilin geri
kısmlarında ısırık
yaraları bulunur.
Abomasoenteritis ve
barsak
mukozalarında,
kurşun sülfürden
dolayı gri –
siyahımsı renk
dikkati çeker.Akut
zehirlenmelerden
ileri gelen
ölümlerde, ön mide
ve kalıntılarına
rastlamak mümkündür.
Ayırıcı Tanı:
- Akut Kurşun
Zehirlenmesi :
-
Kuduz
-
Çayır tetanisi
-
Ketozis’in sinirsel formu
-
Tuz ve kolza zehirlenmesi ( sinirsel formu )
-
Serebrokortikal nekroz
-
Sporadik ensefalomylelitis
-
Meningitis
-
Listerioz
- Kronik Kurşun
Zehirlenmesi :
-
Osteoporosis
-
Flor zehirlenmesi
-
Bakır ve mangan noksanlıkları
Hastalığın Seyri:
Sağaltılmayan
hayvanlar, körlük ve
eksitasyon
gösterenler mutlaka
ölürler.
Tedavi:
- Belirtiler
görülür görülmez
Veteriner
Hekiminize
danışınız!
-
Kurşun içeren
yemlerin
hayvanlara
yedirilmesi
önlenmeli.
-
Ön midelerdeki
kurşun içeren
yem kitlesinin
dışarı
çıkarılması için
rumonetemi’ye
başvurulur.
-
Operasyon
uygulanmayan
hayvanlara
başlangıçta 200
– 500 gr
Magnezyum sülfat
içirilir. Bu
uygulamaya uzun
süre devam
edilir.
-
En uygun
sağaltım
yöntemi,
hayvanlar
sakinleştirildikten
sonra Kalsiyum
versenat’la (
CaEDTA ) yapılan
sağaltımdır. Bu
madde , vücutta
kurşun
iyomlarıyla
çözünmeyen
kompleks bir
bileşik
oluşturmakta ve
aynı zamanda
idrarla atılan
kurşun miktarını
da
arttırmaktadır.
-
Hastalara
kalsiyum
veresanat’in %
12,5’luk
solüsyonundan
200 – 300 ml
i.v. yolla ve 6
saat arlıklarla
verilmesi
gerekir.
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hüseyin
DEMİRTAŞ
[Mayıs/2011]
|
