KEÇİ KILINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER
Endüstride ve
tekstil de doğal hayvansal liflerin çok önemli bir yeri vardır.
Keçi kılından elde edilen ürünler
Tiftik (angora de moher de
denilir),
kaşmir (pashmina), kaşgora ve kaba üst kıllardır.
Kaba üst kıllar daha çok koruma amaçlı alt kıllar ise (kaşmir
üretilen) ısı yalıtımı için kullanılırlar. Alt kıllar fiziki
çevre koşullarından çok fazla etkilenmezler.
Anavatanı Anadolu olan
Ankara keçisi geçmiş
dönemlerde İngiltere ABD ve Güney Afrika’ya ihraç edilmiş ve yanlış
uygulamalar sonucunda bu yerli gen kaynağı korunamayarak
tiftik kalitesi
ve kantitesi azalarak günümüzde neredeyse tamamen yok olma noktasına
gelmiştir.
Moher yani tiftik
Ankara keçisinden elde edilen
yumuşak parlak beyaz ve kemp kıl içermeyen bir hayvansal liftir. Genç
hayvanlar en yüksek kaliteli moheri üretirler. Bu tip yünler tekstil
firmaları tarafından tercih edilen ve pazarda da yüksek fiyata satılan
ürünler arasında yer almaktadır. Ancak gerek
Ankara keçisinin oldukça
duyarlı oluşu ve yetiştiriciliğinin çok emek ve dikkat istemesi gerek
kırkımdan sonra elde edilen yünün doğru bir şekilde depolanması bu
konuda karşılaşılan bir handikaptır. Kaliteli moher üretimi için kırkım
yapağı dökümünde önce belirli dönemlerde yapılmalıdır. Özelikle gebelik
döneminde keçilerin bakım ve beslenme koşulları iyileştirilmelidir.
Manejmanın elde edilen ürünün kalitesi ve dolayısıyla fiyatı üzerine
önemli etkisi vardır.
Kaşmir yünü hayvansal liftlerin en değerlisidir.
Ankara keçisi dışında kalan tüm keçi ırklarından
kaşmir elde edilir. Bu
tip kıllar hakiki kıl dediğimiz ve kaba üst kılların altında kalan ince
parlak oldukça yumuşak olan kıllardır.
Kaşmir, kırkım yapılmadan önce
özel taraklarla taranarak toplanabilmektedir. Bu işlemi her dönemde sık
aralıklarla tekrarlamak gerekir. Ancak en ideal zaman ilkbahar aylarında
ki döküm zamanıdır. En kaliteli lif Asya’nın yüksek kesimlerinde
yetiştirilen kaşmir keçilerine aittir. Kaşmir yünü daha çok dokuma
sanayisinde saf olarak kullanılmaktadır ve yüksek fiyatlarda
pazarlanabilen Şal, kazak, kumaş gibi tekstil ürünlerine
dönüştürülmektedir. Ülkemizde kaba üst kıllarda daha çok güney ve doğu
Anadolu bölgesinde dokunan tanınmışı ‘’Siirt battaniyesi’’ olan bir
çeşit dokumanın ham maddesidir. Daha çok dağlık bölgelerde yaşayan
halkın çadır, kilim, halı ve bazı giyim eşyaları yapımında
kullanılmaktadır.
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hüseyin
DEMİRTAŞ |