|
JERSEY
SIĞIRI:
Anavatanı İngiltere'ye bağlı Jersey adasıdır.
Adını buradan almıştır. En ufak tefek süt ineklerinden biridir.
Düşük bakım maliyeti ve uysal yapısı ön planda olan süt yağ
oranı yüksekliği ile yüksek peynir ve tereyağı elde edilmesinde
kullanılan yaygın bir ırktır.
Jersey ırkı ilk olarak 1700 yıllarında
tanımlandı. 1789 yılı öncesinde bu ırk ada evliliklerinde çeyiz
hediyesi olarak veriliyordu. 1789 yılında ırkın saflığını
koruyabilmek için İngiltere de yasa ile adaya başka sığır
ırklarının girişi yasaklandı. 1866 yılında Kraliyet Jersey Tarım
ve Bahçe Derneği kurulmuştur. (RJA&HS)
Jersey ırkı 1850 - 1860 yılları arasında 1138
inek ABD ye ihraç edildi. Bunu zaman içerisinde Danimarka,
Hindistan, Yeni Zelanda, Avustralya, Kanada, Türkiye, Brezilya,
Japonya ve Güney Afrika yada ihraç edilerek bu ülkelerde de
yetiştirilmeye başladı.
Türkiye'de Jersey ırkı özellikle Karadeniz
bölgesinde yetiştirilmektedir. Ege ve Akdeniz bölgesinde de
yetiştirilmesi mümkündür. Ülkemizde bu ırk ORKÖY (Orman Köy
işleri Genel Müd.) tarafından desteklenen ırklar içerisinde yer
alır.
Limber Legs (Çarpık ayaklılık): Jersey ırkına özel genetik
bozukluktur. Genelde ölü doğum söz konusudur. Ancak buzağı canlı
doğacak olursa; Ön ayakları birbirine dolaşık yada çapraz, arka
ayakları yana doğru açıktır. Buzağı ayağa kalkamaz.
Recto-vaginal constriction [RVC] (Rekto-vaginal daralma):
Jersey ırkına özel genetik bozukluktur. Rectum elastik değildir.
Ünlü Jersey inekleri:
- Brown Bessie: Chicago Dünya
fuarında süt testinde 5 ay boyunca günde 18 kg sütünden 1,3
kg (3lb) tereyağı elde edilerek şampiyon olmuştur.
- Hurionia Centurion Veronica 20J:
2003 yılında açık arttırmada 85.000$ a satıldı. 2006
ayılında Dünya Süt Expo yüce şampiyonu oldu. Aynı yıl All-American
Grand Şampiyon Jersey'i seçildi.
- Anaakım Berkley Jubilee:
Laktasyon da 55.590 pound, yavrularında 49.250 pound süt
vererek rekor kırdı.
Görünüm Özellikleri:
- Rengi sarımsı, açık kahve ve krem tonlarındadır.
- Erkek ve dişileri boynuzludur. Boynuzların dipleri kalındır.
- Tam bir mera hayvanıdır. Engebeli sarp meralarda
yetiştirilebilir.
- Sakin ve uysal hayvandır. Ancak diğer süt inek ırklarına
göre biraz daha gergin olma özelliği vardır.
- Buzağılama kolaylığı ve Yüksek doğurganlık özelliği ön
plandadır.
- Sıcak iklime adaptasyonu oldukça iyidir.
- Aşırı soğuk havalarda daha dikkatli bakılmalıdır.
- Mastitis ve Ayak hastalıklarına dayanıklıdır.
- Doğumdan sonra Hipocalsemi (Süt humması) hastalığına yatkındır.
- Jersey erkekleri küçük yapılı oluşu ve randımanı düşük
olmasından besicilikte tercih edilmez. Jersey çiftlikleri bu
sorunu dişi spermalar kullanarak çözmüşlerdir.
- Uzun ömürlü sütçü bir ırktır.
- Jersey düveleri 15 aylıkken gebe bırakılabilir.
Verim Özellikleri:
- Düşük vücut ağırlığı sebebiyle düşük bakım maliyeti; Üstün
otlama yeteneğine sahiptir.
- Süt verimi: Ortalama 5.000 Lt/Laktasyon ; Elit sürülerde
8.400 kg/Laktasyon
- Jersey sütü standart sütlere göre %18-20 daha fazla kalsiyum
, %18 daha fazla protein , %10-12 daha fazla fosfor içerir.
Ayrıca B12 vitamin seviyesi de oldukça yüksektir. Bu nedenlerden
dolayı Jersey sütünden ortalama %25 daha fazla peynir elde
edilebilir.
- Yağ oranı: Ortalama % 6 ; Elit sürülerde % 4.77 ; Yüksek süt
yağı oranından dolayı Jersey sütünden daha fazla tereyağı elde
edilir.
- Cidago yüksekliği: Erkek: 130 cm ; Dişi: 120 cm
- Canlı ağırlık: Erkek: 350 - 450 kg ; Dişi: 330 - 400 kg
- Buzağı doğum ağırlığı: 25 kg
- Jersey ırkı inekler diğer ırklara göre %32 daha az su,
%11 daha az mera - araziyle idare edilebilir. Ayrıca dışkı
miktarı diğer ırklara göre %20-25 oranında daha azdır.
| Irk |
Süt yağ oranı |
Protein oranı |
| Jersey |
%4.77 |
%3.64 |
| Brown Swiss |
%4.11 |
%3.41 |
| Holstein |
%3.65 |
%3.08 |
Derleyen:
Veteriner Hekim Hayri YENİYURT [ 12.01.2009 ]
Güncelleme: 15.11.2014 -
02.04.2020
Kaynaklar:
|
Yerli Sığır Irkları