|
SIĞIR
BARINAKLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER:
Bir hayvancılık işletmesinde,
hayvanların barındırıldıkları alanlara barınak adı verilir.
Sığır barınakları ahır olarak isimlendirilir.
İşletmeler büyüdükçe ve üretim
entansifleştikçe barınak sistemi artar. Bu nedenle bir işletmede
uygulanacak sisteme karar vermede sadece hayvanların çevre
istekleri yeterli olmaz. Bunun yanında hem kuruluş, hem de
işletme aşamasındaki maliyetleri dikkate almak gerekir.
İster yeni yapılsın isterse mevcut bir
yapının yeniden düzenlenmesiyle elde edilecek olsun sığır
barınaklarında (ahırlarda) aranacak genel özellikler şunlardır.
Barınaklar:
1) Hayvanları ve çalışanları kötü hava koşullarından
korumalı,
2) Hayvanların yaralanmalarına yol açmamalı, aksine
hareketlerini kolaylaştırmalı,
3) Hayvanlar yem ve su gereksinimlerini karşılayabilmeli
4) Sığırların yönetilmelerinde kolaylıklar sağlanmalı
5) Çeşitli yaş gruplarından hayvanların ihtiyaçlarına cevap
verebilmeli.
6) Sağımın düzgün, temiz ve kolay yapılabilmesine imkan vermeli
7) Yem depolama ve gübre biriktirme imkanlarına sahip olmalı
8) İşgücü gereksinimini en aza indirmeli,
9) Yörede bol ve ucuz bulunan malzemeleri kullanarak ve düşük
maliyetle inşa edilebilmelidir.
Bir süt sığırcılığı işletmesinin ihtiyaç
duyduğu binalar ve bunların büyüklüklerini belirleme yanında
önemli bir iş de bunların uygun yerleşimidir. Binalar
yerleştirilirken genel yerleşim planı ve iş akışı ile binaların
çevreye uyumu da göz önünde tutulmalıdır. Örneğin işletmenin
zamanla büyütebileceği dikkate alınarak gelişim alanı başta
düşünülmelidir. Ayrıca ahır dikkate alınarak gelişim alanı
baştan düşünülmelidir. Ayrıca ahır ile gübrelik, yemlik ve sağım
yeri gibi diğer bütünleyici ünitelerin konumları iş gücünü
verimli kullanacak şekilde belirlenmelidir. İşletme yapılarının
tümü ile genel yerleşim alanı arasında bunların birbirlerine
zarar vermeleri veya gelişmelerini önlemelerine yol açacak bir
etkileşime izin verilmemelidir.
a) Sığır barınaklarında yer
seçimi: Yetiştirici büyükbaş hayvan yetiştiriciliği için barınak
yapaksa ilk bilmesi gereken konu ahırın nereye yapılacağıdır.
Tesislerin kurulacağı arazinin hafif eğimli ve toprağın geçirgen
olması oldukça önemlidir. İmkan var ise eğim cephesi güneye
bakmalıdır. İşletme artıklarının yerleşim bölgelerinin yakınında
olmamasına ve bölge hakim rüzgarlarının yönü dikkate alınarak
tesislerdeki kokunun insanları rahatsız etmemesine özen
gösterilmelidir.
b) Barınaklarda Temel: Sağlam toprağın
üzerine taş veya diğer inşaat malzemeleri ile barınağın temeli
atılır. Temel derinliği sıcak yerlerde 30 cm, soğuk yerlerde 60
cm olmalıdır. Temel rutubete karşı tecrit maddesi ile korunursa
çok iyi olur.
c) Barınaklarda Zemin: En iyi zemin tuğla
ile yapılır. Bu amaç için hazırlanmış tuğlalarla çok sağlam bir
zemin yapılır. Taş veya beton zemin oldukça iyidir.Taş zeminler
soğuk tutar temizliği zor olur. Beton kullanılırsa önce taş
döşemeli, arlarını çakıl ile doldurulup, üzerine kömür cürufu
döküp iyice dövdükten sonra yüksek dozajlı betonu dökmelidir.
Beton zeminde hayvanlar kayıp düşmesin diye üzerine oluklar
açmayı unutmayalım. Ahırın uzunlamasına yani idrar kanalının
gübre çukuruna doğru eğimi %1 olmalıdır. Durakların gübrelik ve
idrar kanalına doğru eğimi %1-2 arasında olmalıdır.
d) Barınak duvarları: Duvar yapımı için
tuğla, briket, betonarme, kerpiç gibi inşaat malzemeleri
uygundur. Duvarların iç ve istenirse dış yüzü sıvanmalıdır.
Tesis kurulacak yer 1. ve 2. Derece deprem bölgesinde ise
inşaatın sağlamlığı için ne yapılması gerektiği uzmanlardan
öğrenilmelidir.
e) Ahırın Yüksekliği-Çatı-Tavan: Ahırların
tabandan saçaklara kadar yüksekliği tesisin bulunduğu bölgenin
iklimi ve ahırdaki hayvan miktarına göre değişmekle birlikte
3-3,5 metre arasında olmalıdır. Çatı için sıcağını dışarıya
dışın soğuğunu içe geçirmemelidir. Yağmur suları içeriye
akmamalıdır. Doğal havalandırmamayı sağlamak için 22-25 cm lik
bir çatı eğimi olmalıdır. Ahırın tavan veya çatısının naylon,
ziftli bez gibi gaz geçirmeyen maddelerden kaplanması kiremit
altına bu maddelerden döşenmesi havalandırma açısından çok
sakıncalıdır.
f) Ahırın Kapı, Pencere Ve Bacaları İle
İlgili Bilgiler: Kapılar ahşap ve metal olabilirler. Şayet
kapılar büyük ise metal olması daha iyi olur. Ahırın büyüklüğüne
uygun olması gerekmektedir. Kapıların kenarları keskin köşeli
olmamalıdır.
Pencereler hayvanlar için gerekli olan
ışık ve havayı sağlamaktadırlar. Ahırda pencere hesaplaması
ahırın büyüklüğüne göre hesaplanmaktadır. Ahırdaki pencere alanı
ahırın taban alanının yirmide birinden az olmamalıdır. Örnek
verecek olursak 200 m²’lik bir ahırımız varsa ihtiyaç duyulan
pencere alanı 10 m² hesaplanmalıdır. Pencereler vasistaslı
olmalıdır. Yani çerçeve alttan menteşe ile kasaya bağlı, üstten
içeriye doğru açılacak şekilde olmalıdır. Pencereler ahşap ve
metalden alabileceği gibi plastikten de olabilir Pencereler
hayvanların omuz yüksekliğinden en az 40-50 cm yüksekliğinde
olmalıdır. Yani içeriye giren hava hayvanlar üzerinde cereyan
oluşturmamalı ve dışarıya doğru olan hava akımını
engellememelidir.
Ahırda biriken kirli hava havalandırma
bacalarından dışarıya çıkar. Baca olmassa ahır havalanamaz.
İnşaat esnasında havalandırma bacaları konulmamışsa yaklaşık 5 m
de bir ve mahya açıklığının sağ ve solunda olacak şekilde
çatının en yüksek yerine boyutları 25 x 25 cm az olmayacak
şekilde bacalar yapılmalıdır. Bacaların üzerine yağan yağmur ve
kar sularının akmaması için uygun malzemeden şapka yapılmalıdır.
Birden fazla bacanın gerektiği hallerde baca kesit ve
yüksekliklerinin aynı olması gereklidir. Baca etkili
yüksekliğinin yeterli bir havalandırma için en az 4 metre olması
gereklidir. 100m² bina taban alanı için en az bir adet baca
hesaplanmalıdır. Bacanın iyi çalışabilmesi için izole
malzemelerle kaplanması, çatı mahyasından itibaren baca
yüksekliğinin en az 60 cm olması ve baca ucunun 15-2 cm kadar
tavandan içeri girmesi gereklidir.
g) Gübre Çukuru:
Gübre çukurunun boyutları hesaplanırken
500 kg canlı ağırlığında bir hayvan ortalama yılda (500 x 0,08 x
365) 14,6 ton civarında gübre ürettiği ve gübre çukurunun yılda
kaç kez boşaltılabileceği gibi unsurlar göz önünde
bulundurulmalıdır.
|
Yerli Sığır Irkları