ÖZEFAGUS YANGISI
(Oesophagitis)
Özefagus mukozasının
yangısıdır. Yangı
yüzeysel ve derin
olabilir. Yüzeysel
özefagitisler (Oesophagitis
simplex) genellikle
çok az öneme
haizdir. Derin
özefagitis
olaylarında yangı
mukoza yanında, bağ
doku ve kaslarıda
kapsar (perioesophagitis)
ve daha sonra
zorunlu kesime neden
olabilecek
septisemik bir seyir
alabilir. Diğer
olaylarda özefagus
stenozları
oluşabilir. Stenozun
üst kısmında devamlı
regurgitasyona neden
olan (aspirasyon
pnömonisi riski
artar ) özefagus
divertikeli gelişir.
Etiyoloji:
-
Özefagus
yangısı,
genellikle şimik
(yakıcı kimyasal
madde ve
ilaçların
alınması; sodyum
hidroksit,
hidroklorik
asit, formalin
vs.), termik
(sıcak
yiyecekler ve
içecekler),
çeşitli
travmatik (sonda
tatbiki
sırasında
zedelenmeler,
tel, çivi ve
kemik gibi
yaralayıcı
cisimler)
etkiler sonucu
oluşur.
-
Ayrıca bazı
spesifik
enfeksiyon
hastalıkları (VD/MD,
şap, sığır
vebası C.G.B.,
nekrobasillozis,
aktinobasillozis)
ve paraziter
hastalıkların
(bilhassa
sığırlarda
hypoderma
lineatum
larvalarının
göçü esnasında,
sarkosporidiose,
cystisercus) bir
semptomu olarak
gelişir.
-
Komşu organ
yangılarının (farengitis,
stomatitis ve
lenfadenitis
gibi) özefagusa
bulaşması da söz
konusudur.
Semptomlar:
-
Oesophagitis
simplex yutma
güçlüğü, hafif
salya akışı ve
özefagus spazmı
ile kendini
gösterir. Baş ve
boyun ileri
uzatılır, boyun
kaslarında
şiddetli
kasılmalar
vardır.
Ruminasyon ve
ruktus
olaylarında ağrı
duyulur, bazen
yutulan gıdalar
dışarı atılır.
-
Özefagusun
dışarıdan
palpasyonu ve
sondalanması
ağrılıdır.
Sondanın ucuna
kan bulaşması
daima
yaralanmaları
gösterir.
Sondalama
sırasında
sondayı rumene
kadar göndermek
mümkünse de ağrı
nedeniyle hayvan
şiddetli
reaksiyon
gösterir.
-
Perioesophagitis
phlegmonosa’da
vücut sıcaklığı
artar ve genel
durum bozulur
(iştahsızlık,
takatsizlik,
nabız artışı).
Şayet yangı
palpe edilebilen
servikal bölgede
ise şişlik ve
sıcaklık artışı
gözlenir.
Flegmonlu
formlarda
özefagus boyunca
ödem oluşur.
-
Özefagusun göğüs
bölgesindeki
nekrotik
olaylarında
dispne,
hırıltılı
solunum ve
plöral sahada
eksudat
toplanması
görülür;
mediastinum
şiddetli
anfizematöz
olabilir (Oesophago-pleuromediastinitis
phlegmo-nosa).
Eğer perforasyon
da oluşmuşsa
deri altında
anfizem
şekillenir (krepitasyon
hissedilir).
Ayrıca şiddetli
intoksikasyon
belirtileri
görülür.
-
Hafif yangı
olayları iki
hafta içinde
iyileşebilir.
Ağır olaylar
iyileşse bile
geride sikatriks
kalır ve buna
bağlı olarak
özefagus
daralması
oluşur.
-
Paraziter
özefagitislerde
klinik olarak
semptom
görülmez.
Tanı ve Ayırıcı
Tanı:
-
Klinik
semptomlara göre
teşhis konur.
Özefagus
tıkanmaları,
daralmaları,
genişlemeleri ve
yutak yangısı
ile karışabilir.
Yutak
yangılarında
lokma farenksi
geçmez, özefagus
yangılarında ise
farenksi
geçtikten sonra
özefagusta
spastik
kontraksiyonlar
başlar ve lokma
geri ağıza
gelir. Özefagus
tıkanması
regurgitasyon,
şiddetli salya
akıntısı ve
rumen
timpanisinin
bulunması,
ayrıca sonda
uygulamamasının
mümkün olmaması
ile Oesephagitis
simplex’ten
ayrılabilir.
Derine giden
yangılar
özefagus
tıkanmasına
benzer
semptomlarla
seyrederse de
ince sondaların
uygulanmasıyla
ayrılabilir.
-
Nedbeli
daralmalarda sık
olarak özefagus
tıkanması da
oluşur. Şüpheli
olaylarda
röntgen
muayeneleriyle
tanı
kesinleştirilir.
-
Sığırlarda metal
yabancı
cisimlerle
oluşan
oesephagitis
traumatica da
tanı ferroskop
muayeneleriyle
kesinleş-tirilebilir.
-
Özefagitise
bağlı olarak
oluşan özefagus
spazmı çok kısa
sürer ve
spazmolitik ve
analjetikler iyi
etkir.
Tedavi:
-
Veteriner
Hekiminize
danışınız!
-
Sebep
uzaklaştırılır.
Hafif olaylarda
dietetik
tedbirler alınır
(yumuşak ve sulu
gıdalar,
muhtemelen lapa
yemler verilir).
-
Özefagus
kaslarının
spazmını çözmek
için spazmolitik
ilaçlar (%50
metamizol, i.v.
gibi) verilir.
Atropin
sülfat’ın s.c.
uygulanması da
faydalıdır.
Fakat azalan
salya akışı
nedeniyle
kolaylıkla
özefagus
tıkanması
oluşabileceği
için bunu
takiben kuru yem
verilmemelidir.
-
Daha şiddetli
olgularda
antibiyotik-sulfonamid
tedavisi
yapılır.
Tedaviyi
desteklemek,
yangının
azalmasını
sağlamak için
kortikosteroidler
(enfeksiyon
varlığında eğer
kontrendike
görülmüyorsa) ve
i.v. kalsiyum
uygulanabilir.
-
Dehidrasyon
tehlikesine
karşı 2–3 gün
süreyle
parentaral sıvı
tedavisi
yapılır, daha
sonra uzun süre
sıvı ve yumuşak
gıdalar verilir.
-
Divertikel
oluşan nedbeli
stenoz
olaylarında
kesim önerilir.
EDİTÖR:
Prof. Dr. Yusuf GÜL
KAYNAK: Geviş Getiren Hayvanların
İç Hastalıkları
|