|
NOKRA (HYPODERMOSİS)
Hipodermozis,
hypoderma bovis
tarafından meydana
getirilen,
sığırlarda ağır
genel durum
bozuklukları ve et,
süt, deri gibi
ekonomik kayıplara
sebep olan, seyrekte
olsa atlarda,
koyunlarda,
keçilerde ve
insanlarda görülen
bir hastalıktır.
Etiyolojisi:
Erişkin sineklerin
genel görünüşleri
arıya benzemektedir.
Hypoderma bovis 15
mm, hypoderma
lineatum 13 mm
boyundadır. Abdomen
sarı ve ya portakal
renginde olup,
ortasında siyah
tüylerden oluşmuş
geniş bir bant
bulunmaktadır.
Hypoderma larvaları
2.5-3 cm boyunda
olup, deriden
çıktığında kirli
beyaz renktedir.
Zamanla larvaların
rengi kahverengiye
dönüşmektedir.
Hypoderma larvaları
ön tarafa doğru
incelmekte ve fıçıya
benzemektedir.
Larvalarda bulunan
segmentlerin çoğunda
dikenler
bulunmaktadır.
Biyolojisi:
Erişkin sinekler yaz
aylarında aktivite
göstermektedir.
Dişiler
yumurtalarını
hayvanın kılları
üzerine
bırakmaktadır.
Birkaç gün
içerisinde
larvaların
yumurtadan
çıktıkları
bildirilmiştir.
Kıllardan aşağı
inerekderiyi delen
larvalar, göç etmeye
başlamaktadır. İlk
olarak diyaframa
ulaşan larvalar,
sonbaharın ikinci
yarısından sonra kış
bekleme yerlerine
ulaşmaktadır.
Larvaların bu
dokulara ulaşmasının
4-5 ay sürdüğü
bildirilmiştir.
Larva-2 formuna
geçen parazitler
şubat ve mart
aylarında tekrar
göçe başlamakta ve
sırt derisi altına
ulaşmaktadır. Üçüncü
dönem larvalar (L3)
sırt derisi altında
şişlikler oluşturup,
deriyi delmekte ve
stigmalarını dışarı
çıkararak solunum
yapmaktadır.
Parazitlerin sırt
derisi altında
yaklaşık 4 hafta
beklediği
bildirilmiştir.
Hypoderma bovis
mayıs-haziran,
hypoderma lineatum
nisan-mayıs
aylarında toprağa
düşerek pupa haline
gelmektedir. 4-5
hafta sonra erişkin
sinekler çıkmaya
başlamakta ve 24
saat içinde
çiftleşen sinekler,
çiftleştikten 25-30
dakika sonra
yumurtlamaktadır.
Ergin sineklerin
ömürleri 1-2 hafta
kadardır. Hypoderma
spp. Biyolojisini
yaklaşık bir yılda
tamamlamaktadır.
Semptomlar:
Hipodermozisin
anafilaktik şoka,
toksemiye, sentral
sinir sistem
bozukluklarına,
özefagusun işlevsel
bozukluklarına,
deride apselere ve
flegmonlara yol
açtığı, verim
kayıplarıyla
birlikte derinin
ekonumik değerini
düşürdüğü
belirtilmiştir.
Hypoderma bovis
çıkardığı seslerle
merada otlayan
hayvanlara
rahatsızlık
vermektedir. Paniğe
kapılan hayvanlar
ağaçlık ve çalılık
alanlara
kaçmaktadır. Bu
hareketlenmeler
travmalar
oluşturmaktadır.
Hypoderma bovis
larvalarının spinal
kanalda ölmesi
sonucunda arka kısım
felçleri
oluşabilmektedir.
Hypoderma lineatum
larvalarının
özefagusta
sayılarının çok
olması veya ölmesi
sonucunda ise
kanalın tıkanmasına
ve meteorismusa
sebep
olabilmektedir.
Larvaların deri
altındaki
sayılarının fazla
olması iştahsızlığa
ve verim
kayıplarına yol
açabilir. L3’lerin
deride oluşturduğu
delikler, deri
endüstrisinde telafi
edilemez zararlar
meydana
getirmektedir.
Profilaksi:
Erişkin sineklere
karşı insektisit
emdirilmiş ayak
bandları veya kulak
plakaları
uygulanmalıdır.
Kalıcı etkili
insektisitlerin arka
bacaklara
püskürtülmesiyle de
koruma sağlanabilir.
Sonbaharda ve
ilkbaharda sistemik
etkili ilaçların
uygulanması yeni
jenerasyonların
oluşmasını
engellemektedir. Son
yıllarda in vitro
koşullarda
yetiştirilen
larvalardan elde
edilen antijen
ekstratlarından
rekombinant DNA
aşıları elde
edildiği
belirtilmiştir.
Tedavi:
Veteriner Hekiminize
danışınız!
Derleyen:
Veteriner Hekim
Tolga GÜNDÜZ
Kaynak:
|
